مدتی پیش درخواستی راجب نقش فیزیک در جودو مطرح شد و از آن مقاله جامعی بیرون آمد حال به جهت اینکه حوصله خوانندگان سرنرود در دو بخش منتشر خواهد شد.
مقدمه
بطور کلی در دو جایگاه می توان کاربرد فیزیک در جودو را شناسایی و بحث کرد. یکی نقش فیزیک در فنون جودو و دیگری نقش استیل بدنی جودوکاران می باشد. از این رو به جهت اهمیت، نخست جایگاه فیزیک در فنون جودو مطرح می گردد و سپس جایگاه استیل و فیزیک بدنی جودوکار بررسی می شود.
هر چقدر که فیزیک بدنی جودوکاران فاکتور خیلی مهمی برای موفقیت در این رشته نیست اما در نقطه مقابل آن، فیزیک در فنون جودو نقش کلیدی در افزایش درصد موفقیت جودوکاران دارد که به تفصیل هر کدام تشریح خواهد شد.
فیزیک در فنون جودو
هنگام اجرای فنون جودو نقش محوری فیزیک به خوبی مشهود است، در یک اجرای موفق باید سیکل تایساباکی ، کوزوشی و پرتاب به صورت کامل انجام شود تا درصد موفقیت تکنیک افزایش یابد. به عبارت دیگر اگر یکی از این سه رکن فن (تایساباکی ، کوزوشی و پرتاب) از قوانین فیزیکی تهی باشد درصد موفقیت اجرای تکنیک به نحو چشمگیری کاهش می آید.
در صورتی که کاوشگران بخواهند نقش قوانین فیزیک را در فنون جودو به درستی درک کنند ، ابتدا لازم است با اصول مبنایی در تایساباکی ، کوزوشی و پرتاب آشنایی یابند تا رگه های فیزیک در این هنر رزمی نجیب نمایان گردد.
تایساباکی :
مسئله
بسیار مهم در اجرا تکنیکی که از سرعت واکنش بالا و حرکت دورانی (منحنی
شکل) به گرد حریف برخوردار است و گاهی نیز امکان دارد که این دوران با بهره
گیری از نیروی خود مهاجم همراه باشد، در نتیجه بر کیفیت واژگونی حمله
کننده تاثیر مستقیمی خواهد گذاشت. البته لازمه داشتن تغییر جهت موفق حفظ
تعادل خود توری یا اجرا کننده می باشد.
علاوه بر تعریف فوق از تایساباکی می توان این تعبیر را نیز برای آن بکار برد که تایساباکی روشی پیشرفته و متفاوت از فرار کردن در هنگام مواجه شدن با حمله حریف است که بواسطه انتقال دورانی مرکز ثقل بدن از یک وضعیت استاتیک پایدار به دیگر وضعیت استاتیک پایدار می باشد.
البته این تغییر جهت ناگهانی خود مشتمل بر 4 نوع می باشد:
- مای ساباکی یا تغییر جهت 90 درجه ای رو به جلو
- مای ماوارا ساباکی یا تغییر جهت 180 درجه ای رو به جلو
- اشیرو ساباکی یا تغییر جهت 90 درجه ای از پشت
- اشیرو ماوارا ساباکی یا تغییر جهت 180 درجه ای به پشت
کوزوشی :
به
عمل کشیدن حریف جهت بر هم زدن مرکز ثقل بدن او و در نتیجه بی تعادل نمودن
اش کوزوشی یا کشش گفته می شود، کوزوشی نقش ویژه ای در پرتاب حریف ایجاد می
کند. در واقع بی تعادل کردن، زیر بنای یک پرتاب بی نقص را شکل می دهد.
کوزوشی صحیح بدون خارج کردن حریف از محور تعادلی خودش حاصل نمی شود. آن نیز در 4 جهت اصلی (جلو،پشت،راست و چپ) و 4 جهت فرعی میسر می گردد. افزون بر آن عمل کشاندن حریف یا به گونه ای است که او بروی پنجه قرار گیرد یا روی پاشنه میخکوب شود.
پرتاب :
پرتاب نمودن حریف در صورتی که همراه با تایساباکی و کوزوشی باشد بسیار
هموار تر از حالتی است که تکنیک عاری از این دو رکن اساسی اجرا شود. هر چند
نقش فیزیک در ناگه
یا عمل پرتاب حریف با وجود تایساباکی و کوزوشی کمرنگ جلوه می دهد اما
موقعیت قرار گیری بدن مجری فن و پذیرنده آن در هنگام پرتاب باید منطبق با
اصول فیزیکی باشد، چرا که وضعیت طرفین تکنیک و جهت پرتاب مشخصّه با اهمیت
بالا در افزایش درصد موفقیت فن می باشد. به طور مثال در تکنیک تای اوتوشی
اگر در هنگام اجرا بدن مجری فن در وضعیتی باشد که مسیر حرکتی حریف را به
صورت کامل مسدود کند هر چقدر هم که تایساباکی و کوزوشی کامل باشد عمل پرتاب
به درستی صورت نمی گیرد.
لذا لازم است که در هنگام پرتاب به قوانین فیزیکی حاکم بر تکنیک پایند بود تا به موفقیت دست یافت.
